Cudze chwalicie, swoje poznajcie... (cz. 24)
Przydrożne krzyże należą do najprostszych i jednocześnie bardzo popularnych symboli. W polskim krajobrazie są czymś zwykłym, a ich ustawienie nigdy nie jest przypadkowe. Przyświecają im różne intencje, m.in. pokutne, błagalne, pamiątkowe, dziękczynne, epidemiczne. Do ostatniej z wymienionych grup możemy zaliczyć krzyże w Wierzchowinach (gm. Ulan-Majorat).
Krzyże epidemiczne chroniły od moru, zwłaszcza cholery. W czasach, kiedy higiena była na bardzo niskim poziomie, nie było wodociągów i kanalizacji oraz swobodnego dostępu do lekarzy i leków, epidemie były traktowane jako zjawiska niezrozumiałe i niebezpieczne. Choroby niosące tragiczne żniwo powodowały wyludnianie całych wsi, a nawet i miast. Zabijały wszystkich, bez względu na wiek, płeć, status społeczny. Dlatego krzyże epidemiczne są niemal w każdej wiosce do dziś, stanowiąc często wieczną pamiątkę straszliwych wydarzeń.
Trzy krzyże epidemiczne w Wierzchowinach stoją na rozstaju dróg prowadzących do Ulana (4 km), Paskud (3 km) i Białej (6 km) jadąc przez Bedlno i Żabików. Najwyższy z nich (środkowy), na którym znajduje się figura ukrzyżowanego Chrystusa, ma 6 m wysokości, natomiast stojące po bokach mierzą po 4,5 m. Wszystkie zostały wykonane ze stali nierdzewnej (stanowiącej krawędzie) i drewna (wypełnienie). U ich podstawy umieszczono marmurową tabliczkę z następującą inskrypcją: OFIARA MIESZKAŃCÓW WIERZCHOWIN 2017 r. Krzyże stoją na wyłożonym z kostki granitowej podłożu, a w ich najbliższym otoczeniu znajduje się aż 5 elementów drogowych oraz latarnia solarna.
W 2017 roku krzyże epidemiczne w Wierzchowinach zostały odnowione (czego dowodzi marmurowa tabliczka umieszczona u podstawy). Wtedy to, w miejsce drewnianych pojawiły się obecnie stojące. Oprócz materiałów, z których zostały wykonane, różnią się one m.in. inskrypcjami. Podczas renowacji zatracone zostały napisy znajdujące się na najwyższym krzyżu: BOŻE BŁOGOSŁAW NAM oraz OFIARA MIESZKAŃCÓW WIERZCHOWIN MAJ 1981 R. Zniknął też płotek je ogradzający.
Rok 2019 (krzyże po renowacji wykonanej w 2017 roku)
Rok 2013 (krzyże przed renowacją wykonaną w 2017 roku)
Komentarze obsługiwane przez CComment